Firmy transportowe i logistyka należą do jednej z branż najbardziej narażonych na straty
spowodowane nieuczciwością pracowników. W przeprowadzonym przez Instytut Badań
Wariograficznych badaniu zrealizowanym w jednej z firm kurierskich z Warszawy wykryto kilkanaście
przypadków nadużyć. Skala kradzieży i nieuczciwych zachowań stosowanych przez niektórych
pracowników przekroczyła podejrzenia i wyobrażenia zarządu. To zaś doprowadziło do
wprowadzenia zupełnie nowego sposobu zarządzania pracownikami.
Firmy kurierskie – problemy z uczciwością pracowników
Magazyn to miejsce, w którym na nieuczciwego pracownika okazje niemalże czekają. Duża ilość
towarów, możliwość pozorowanego uszkodzenia produktu, spora ilość pracowników i dzięki temu
względna anonimowość pozwalają na dokonywanie nadużyć. Każda firma zajmująca się spedycją taką
nieuczciwość ma niejako wpisaną w koszty prowadzenia biznesu. Są jednak sytuacje, w których ilość
tego typu problemów rośnie nadmiernie, a pracownicy, którzy widząc że są bezkarni, zaczynają
dokonywać coraz większych przekrętów.
Kradzieże w firmie kurierskiej
Klient Instytutu Badań Wariograficznych borykał się z narastającą ilością strat w magazynach.
Przesyłki ginęły na wielu odcinkach łańcucha dostaw – zarówno w magazynie, jak i na trasach. Ich
częstotliwość oraz charakter (więcej problemów w piątki i w okresach wzmożonego ruchu np. święta.
Skradziony, zagubiony lub zniszczony towar to głównie elektronika oraz artykuły wyposażenia
wnętrz) sugerowały, że nie są to zwykłe „przypadki”.
Dla firmy kurierskiej nagłaśnianie spraw związanych z kradzieżami to ryzyko utraty reputacji, co może
skończyć się odpływem klientów. Z tego powodu wiele sytuacji, które wydawały się podejrzane, nie
było zgłaszanych na policję. Spora ilość zgłoszeń została też przez policję umorzona ze względu na
brak śladów. W efekcie nadużyć pojawiało się coraz więcej.
Zarząd spółki postanowił działać. Straty były wysokie, a utrata reputacji mogła być bardzo bolesna.
Postanowiono przeprowadzić szeroko zakrojone badanie wariograficzne, którego celem było
sprawdzenie lojalności pracowników oraz ich potencjalnego udziału w kradzieżach.
Firma zatrudniała ponad 200 pracowników. W badaniu wzięło udział kilkudziesięciu z nich, którzy
wyrazili zgodę na testy. Pytania dotyczyły różnych obszarów nadużyć. Jedno z przygotowanych przez
ekspertów pytań miało na celu diagnozę tego, czy badani (niezależnie od tego, czy sami dopuszczali
się nadużyć, czy też nie), znają osoby w firmie, które mogą być sprawcami kradzieży. To właśnie to
pytanie (w połączeniu z przeprowadzonym po badaniu wywiadem), przyniosło największy efekt i
wskazało również na osoby, które nie poddały się badaniu wariografem.
Zarząd firmy był zaskoczony wynikami badania. Spodziewano się wykrycia kilku osób, być może
jednej bardziej zorganizowanej grupy, a tymczasem okazało się, że prawie 10% pracowników w ten
czy inny sposób (poprzez kradzież bezpośrednią, niszczenie mienia czy współudział w rabunku poza
terenem magazynu) wykorzystywało firmę.
Z częścią osób rozwiązano później współpracę, a wobec kilku policja rozpoczęła śledztwo.
Kontynuacja współpracy – wstępne i skriningowe badania wariografem
Sukces całego przedsięwzięcia okazał się na tyle duży, że zarząd firmy postanowił włączyć badania
wiariograficzne w codzienne działanie firmy. Badania są wykorzystywane na dwóch płaszczyznach:
przy zatrudnianiu nowych pracowników oraz podczas badań przesiewowych, realizowanych w firmie
cyklicznie.
Dzięki takim procedurom można w znacznej mierze ograniczyć zatrudnianie osób, które w przeszłości
działały na szkodę firmy i zachowywały się w sposób nieuczciwy, a jednocześnie wprowadzenie badań
kontrolnych pracowników pełni funkcję prewencyjną, zapobiegającą próbom kradzieży czy
podejmowaniu innych działań na szkodę firmy.
Z analiz zebranych danych wynika, że prowadzenia regularnych badań wariograficznych pozwoliło
zmniejszyć koszty rekrutacji (dzięki mniejszej ilości nieudanych rekrutacji) i koszty operacyjne
(mniejsze straty mienia, niższe koszty utrzymania floty).
Wszystkie badania wariograficzne pracowników oraz kandydatów wymagają zgody badanych osób
wyrażonej na piśmie.